Khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích công cộng hoặc phát triển kinh tế – xã hội, việc xác định giá đất bồi thường luôn là vấn đề được người dân quan tâm. Dưới góc độ pháp lý, giá đất bồi thường không chỉ phụ thuộc vào thị trường mà còn tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật.
1. Căn Cứ Pháp Lý Xác Định Giá Đất
Theo Luật Đất đai 2024 (Điều 160), giá đất bồi thường được tính dựa trên giá đất cụ thể do UBND cấp tỉnh quyết định tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường. Đây là cơ sở quan trọng để đảm bảo tính công bằng, minh bạch.
- Nghị định 88/2024/NĐ-CP nêu rõ: Giá đất bồi thường phải phản ánh đúng giá trị thửa đất bị thu hồi, không phụ thuộc vào giá đất khu vực lân cận.
2. Cơ Chế Tính Toán: Đâu Là Yếu Tố Quyết Định?
- Thời điểm phê duyệt: Giá đất được “đóng băng” tại thời điểm UBND cấp tỉnh thông qua phương án bồi thường, dù thị trường có biến động.
- Vị trí và mục đích sử dụng: Đất ở trung tâm thành phố sẽ có mức bồi thường cao hơn đất nông nghiệp ngoại ô.
- Tình trạng pháp lý: Thửa đất có giấy tờ hợp lệ, không tranh chấp sẽ được định giá thuận lợi hơn.
3. Trường Hợp Bồi Thường Bằng Đất Mới
Nếu được bồi thường bằng đất tái định cư, giá trị sẽ được tính theo giá đất cụ thể của thửa đất mới. Đặc biệt, nếu mục đích sử dụng khác (ví dụ: từ đất ở chuyển sang đất thương mại), giá sẽ được điều chỉnh theo bảng giá đất tương ứng.
4. Quy Trình Bồi Thường: Từ Đánh Giá Đến Thông Báo
- Bước 1: Cơ quan chức năng khảo sát, đánh giá hiện trạng và giá trị thửa đất.
- Bước 2: UBND cấp tỉnh phê duyệt phương án bồi thường dựa trên giá đất cụ thể.
- Bước 3: Thông báo công khai và giải quyết khiếu nại (nếu có).
Ví dụ thực tế:
- Tại TP.HCM: Giá đất bồi thường ở khu vực quận 1 có thể lên đến hàng trăm triệu đồng/m², trong khi đất nông nghiệp tại Cần Giờ chỉ khoảng vài triệu đồng/m². Sự chênh lệch này phản ánh đúng quy định về vị trí và mục đích sử dụng đất.
- Tại Hà Nội: Năm 2023, một số dự án thu hồi đất ở Hà Đông phải điều chỉnh giá bồi thường sau khi người dân phản ánh giá niêm yết không sát với thực tế.
5. Lời Khuyên Từ Chuyên Gia
- Chủ động tìm hiểu: Liên hệ Sở Tài nguyên và Môi trường địa phương để nắm rõ bảng giá đất hiện hành.
- Tham gia phản biện: Người dân có quyền đóng góp ý kiến trong các cuộc họp công khai về phương án bồi thường.
Giá đất bồi thường không chỉ là con số “cứng” theo quy định mà còn phản ánh sự công bằng trong chính sách đất đai. Hiểu rõ căn cứ pháp lý và quy trình thực hiện sẽ giúp người dân bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.
Theo dõi thêm các bài viết cập nhật về chính sách đất đai tại Xây dựng chính sách, pháp luật.
